Ειδική Γλωσσική Διαταραχή

Η Ειδική γλωσσική διαταραχή (ΕΓΔ) ή Εξελικτική δυσφασία αποτελεί σοβαρή διαταραχή των γλωσσικών ικανοτήτων. Κύριο χαρακτηριστικό είναι σοβαρή καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού. Η διαταραχή είναι ήδη παρούσα κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής και οφείλεται σύμφωνα με τις ενδείξεις σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου η οποία όμως δεν συνοδεύεται από αδρά νευρολογικά ευρήματα, δηλαδή η εξέταση από νευρολόγο είναι αρνητική. Πρόκειται για εξελικτική διαταραχή, δηλαδή συμβαίνει κατά την διάρκεια της ανάπτυξης και εξέλιξης του εμβρύου.

Τα συμπτώματα δεν είναι ομοιόμορφα από το ένα παιδί στο άλλο και εξαρτώνται από την ηλικία του παιδιού. Το παιδί που το βλέπουμε για πρώτη φορά στην ηλικία των 3-3.6 χρόνων πιθανόν να μην έχει καθόλου λόγο, ενώ το παιδί των 6 χρόνων μπορεί να παρουσιάζει λόγο δυσκατάληπτο. Κατά τη σχολική ηλικία οι δυσκολίες του παιδιού είναι περισσότερο εμφανείς στο γραπτό λόγο.

Ένα πρωταρχικό χαρακτηριστικό είναι ότι τα παιδιά με ΕΓΔ μπορεί να μην εκφέρουν καμιά λέξη μέχρι την ηλικία των 2 χρόνων. Στην ηλικία των 3 χρόνων μπορεί να αρχίσουν να μιλούν, αλλά να μη γίνονται κατανοητά στους άλλους, ενώ οι απαντήσεις τους ίσως να είναι συχνά εκτός θέματος.
Επίσης, τα παιδιά με ΕΓΔ δυσκολεύονται στην κατανόηση και στη χρήση των σωστών λέξεων σε προτάσεις. Αδυνατούν δηλαδή όχι μόνο να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους αλλά και να κατανοήσουν τους άλλους. Ακόμη δυσκολεύονται στην εκμάθηση καινούριων λέξεων και έχουν περιορισμένο λεξιλόγιο. Επιπλέον, αντικαθιστούν λέξεις (πχ. λένε καρέκλα αντί για τραπέζι), γενικεύουν λέξεις (πχ. λένε ζωάκι αντί αλεπού) και δυσκολεύονται να κατονομάσουν αντικείμενα. 
Εκτός από την καθυστέρηση στο λόγο, παρατηρούνται και λάθη στην οργάνωσή του, με αποτέλεσμα τα παιδιά να σχηματίζουν ιδιαίτερα μικρές προτάσεις και να παραλείπουν άρθρα (πχ. λένε “μπαμπάς δουλειά πάει” αντί για “ο μπαμπάς πάει στη δουλειά”), να παραλείπουν συνδέσμους (πχ. λένε “γόγος, μαμά μπαμπάς όλοι φάγανε κέικ” αντί για “ο Γιώργος, η μαμά και ο μπαμπάς φάγανε κέικ”), να παραλείπουν προθέσεις (πχ. λένε “εγώ παίζει κούκλα” αντί για “εγώ παίζω με την κούκλα”), ή να κάνουν λάθη στις καταλήξεις(πχ. λένε “η μπάλα είναι τη αδερφή μου” αντί για “η μπάλα είναι της αδερφής μου”). Συχνά, δεν χρησιμοποιούν τους σωστούς ρηματικούς χρόνους(παρόν, παρελθόν, μέλλον) (πχ. “πήγα σχολείο αύριο” αντί για “πήγα στο σχολείο χθες”).

Η φοίτηση στο σχολείο επιβαρύνει τα παιδιά με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ) τα οποία καλούνται να ανταποκριθούν σε νέες απαιτήσεις. Μάλιστα, ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην ανάγνωση και στην ορθογραφία. 

Η καθυστέρηση στη γλωσσική ανάπτυξη συχνά ακολουθείται από προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις, από συναισθηματικές διαταραχές και από διαταραχές της συμπεριφοράς. Κατά συνέπεια η πρώιμη και ακριβής διάγνωση των ειδικών αναπτυξιακών διαταραχών της ομιλίας και της γλώσσας έχει μεγάλη σημασία.

Σε ποιους τομείς βοηθάει ο λογοπεδικός;

Ο λογοπεδικός καλείται να βοηθήσει το παιδί που παρουσιάζει Ειδική Γλωσσική Διαταραχή σε αρκετούς τομείς. Επομένως θα πρέπει να ιεραρχήσει τους στόχους του θεραπευτικού προγράμματος, ώστε να βελτιώσει την ικανότητα επικοινωνίας του παιδιού. Ο λογοπεδικός θα πρέπει κατ' αρχάς να αξιολογήσει τη γλωσσική λειτουργία του παιδιού και κατόπιν να δουλέψει μαζί του σε πολλαπλά επίπεδα, ανάλογα με τις ανάγκες της γλωσσικής εξέλιξης κάθε παιδιού: αρθρωτικό επίπεδο, φωνολογικό και μεταφωνολογικό, γραμματικο-συντακτικό και μεταγλωσσικό, λεξιλογικό και σημασιολογικό.